LỊCH SỬ LỚP 5 BÀI 9

GIẢI BÀI TẬP NHÀ MÁY HIỆN ĐẠI ĐẦU TIÊN CỦA NƯỚC TA. ĐƯỜNG TRƯỜNG SƠN HUYỀN THOẠI

A. Hoạt động cơ bản

1. Khám phá về sự ra đời của Nhà máy Cơ khí Hà Nội

a) Đọc kĩ đoạn hội thoại và quan sát bức ảnh tư liệu (SGK 11/13, 14).

a) Thảo luận, thực hiện yêu cầu và trả lời các câu hỏi sau:

- Quan sát và miêu tả hình 1 (SGK 11/13).

- Nhà máy Cơ khí Hà Nội được khánh thành thể hiện điều gì?

- "Nhà máy Cơ khí Hà Nội đồ sộ vươn cao trên vùng đất trước đây là một cánh đồng, có nhiều đồn bốt và hàng rào dây thép gai của thực dân xâm lược”.

Câu trích dẫn trên gợi cho em suy nghĩ gì?

Gợi ý:

c) - Trong niềm hân hoan, phấn khởi của cán bộ Đảng, Nhà nước ta cùng với các chuyên gia Liên Xô và đặc biệt là của đồng bào Thủ đô, lễ khanh thành Nhà máy Cơ khí Hà Nội được tổ chức trọng thể. Đây là nhà máy hiện đại có quy mô vào loại lớn nhât khu vực Đông Nam Á lúc bấy giờ.

- Nhà máy Cơ khí Hà Nội được khánh thành thể hiện sự phát triển vượt bậc của đất nước trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất đất nước.

- Câu trích dẫn gợi cho em suy nghĩ về một dân tộc Việt Nam anh hùng trong công cuộc đánh đuổi giặc ngoại xâm, xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh.

2. Tìm hiểu những đóng góp của Nhà máy Cơ khí Hà Nội trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất đất nước.

a) Đọc thông tin, kết hợp quan sát các hình 2, 3 (SGK 11/14).

b) Thảo luận và trả lời các câu hỏi sau:

- Nêu những đóng góp của Nhà máy Cơ khí Hà Nội đối với sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc và đấu tranh thống nhất đất nước.

- Việc Bác Hồ 9 lần về thăm Nhà máy Cơ khí Hà Nội nói lên điều gì?

Gợi ý:

b) - Từ Nhà máy Cơ khí Hà Nội, những máy phay, máy tiện, máy khoan, ... đã ra đời để phục vụ công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc. Không ít sản phẩm của Nhà máy đã có mặt cùng bộ đội trên chiến trường đánh Mĩ, tiêu biểu là tên lửa A12 đã góp phần cho việc đâh tranh thống nhất đất nước.

- Việc Bác Hồ 9 lần về thăm Nhà máy Cơ khí Hà Nội cho thấy sự quan tâm đặc biệt của Bác đối với nhà máy và những hiệu quả vô cùng quan trọng mang tầm chiến lược trong hoạt động sản xuât của nhà máy.

3. Tìm hiểu sự ra đời của đường Trường Sơn.

a) Đọc thông tin, kết hợp quan sát các hình 4, 5, 6 (SGK 11/15, 16).

c) Thảo luận và trả lời các câu hỏi:

- Trung ương Đảng ta quyết định mở đường Trường Sơn nhằm mục đích gì?

- Đường Trường Sơn còn có tên gọi khác là gì?

- Nhũng lực lượng nào tham gia mở đường Trường Sơn và đảm bảo cho các hoạt động diễn ra trên tuyến đường?

- Quan sát lược đồ, em có nhận xét gì về tuyến đường Trường Sơn?

Gợi ý:

c) - Trung ương Đảng ta quyết định mở đường Trường Sơn nhằm mục đích chi viện cho cách mạng miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mĩ.

- Đường Trường Sơn còn có tên gọi khác là đường Hồ Chí Minh.

- Lực lượng chính tham gia xây dựng và đảm bảo cho những hoạt động của tuyến đường là bộ đội thuộc Binh đoàn Trường Sơn và lực lượng thanh niên xung phong,...

- Tuyến đường Trường Sơn kéo dài từ Bắc vào Nam thật kì vĩ và vô cùng quy mô, ngoài sức tưởng tượng. Với ý chí kiên định và nghị lực phi thường, những con người giàu lòng yêu nước đã làm nên con đường huyền thoại này.

4. Tìm hiểu về tinh thần chiến đấu của bộ đội và thanh niên xung phong trên đường Trường Sơn.

a) Đọc thông tin, kết hợp quan sát các hình sau (SGK 11/17, 18).

b) Thảo luận và trá lời các câu hỏi sau:

- Những công việc chính của bộ đội và thanh niên xung phong trên đường Trường Sơn là gì?

- Hãy cho biết những khó khăn, gian khổ mà những chiến sĩ Trường Sơn phải vượt qua để hoàn thành nhiệm vụ.

- Quan sát các bức ảnh và qua câu chuyện của anh Nguyễn Viết Sinh, em có suy nghĩ gì về tinh thần chiến đấu của quân và dân ta trên đường Trường Sơn?

Gợi ý:

b) - Những công việc chính của bộ đội và thanh niên xung phong trên đường Trường Sơn là chuyển hàng hóa chi viện cho miền Nam về vũ khí, lương thực, thuốc men.

- Để hoàn thành nhiệm vụ, những chiến sĩ Trường Sơn phải vượt qua muôn vàn khó khăn, gian khổ: gùi gạo và xăng trên lưng gần 40kg, 50kg lội bộ luồn lách qua rừng núi, dùng bè mảng vượt qua sông sâu, leo lôn những dốc cao đến tức ngực, chân người leo trước đôi khi giẫm lên tóc người sau, san lâp hố bom, chống lầy thông đường cho xe qua.

- Tinh thần chiến đấu của dân và quân ta trên đường Trường Sơn vô cùng ngoan cường và quả cảm. Những chiến sĩ thầm lặng đã không quản khó khăn gian khổ, thậm chí hi sinh cả tính mạng với một mong ước mang lại độc lập cho nước nhà.

5. Khám phá vai trò của đường Trường Sơn đôi với cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của nhân dân ta.

a) Quan sát các ảnh hình 19 (SGK 11/19).

b) Thảo luận và trả lời câu hỏi sau:

Đường Trường Sơn có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc kháng chiến chông Mĩ, cứu nước của dân tộc ta?

Gợi ý:

b) Đường Trường Sơn là hệ thống giao thông quân sự quan trọng. Thông qua tuyến đường Trường Sơn, miền Bắc chi viện sức người, vũ khí, lương thực, ... cho miền Nam, góp phần to lớn vào sự nghiệp giải phóng miền Nam thống nhất đất nước.

B. Hoạt động thực hành.

1. Hoàn thành phiếu học tập (SGK 11/20).

Gợi ý:

PHIẾU HỌC TẬP

2. Hãy chọn ý đúng và ghi vào vở

a) Đường Trường Sơn còn có tên gọi khác là: 

   đường Hồ Chí Minh.

   đường Hồ Chí Minh trên biển

   đường số 1.

b) Ý nghĩa to lớn của đường Trường Sơn đối với sự nghiệp chống Mĩ, cứu nước:

   Là con đường giao thông đế nhân dân các vùng miền đi lại.

   Là con đường huyết mạch đế hậu phương miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam.

   Góp phần to lớn vào thắng lợi của sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhâ't đất nước.

   Góp phần mở rộng giao thông ở miền núi.

Đáp án:

a)  đường Hồ Chí Minh.

b) Là con đường huyết mạch để hậu phương miền Bắc chi viện cho chiến trường miền Nam.

 Góp phần to lớn vào thắng lợi của sự nghiệp giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

3. Ghi vào vở những điều em cảm nhận được sau khi đọc đoạn thơ dưới đây:

Trường Sơn, xẻ dọc, rọc ngang

Xẻng tay mà viết nên trang sử hồng.

Trường Sơn, vượt núi, băng sông

Xe đi trăm ngả, chiến công bốn mùa.

Trường Sơn, dông nắng, tây mưa

Ai chưa đến đó, như mưa rõ mình.

Nước non ngàn dặm (Tố Hữu)

Gợi ý:

Trên dãy Trường Sơn hùng vĩ, những con người với nghị lực phi thường, bằng công cụ thô sơ đã tạo nên một con đường huyền thoại đi vào lịch sử vẻ vang của dân tộc.

Muôn vàn chuyến xe vượt núi, băng sông chi viện cho miền Nam, góp phần tạo nên những chiến công hiến hách. Trường Sơn hùng tráng với những chiến thắng rực rỡ trước kẻ thù hung bạo, thấm đẫm mồ hôi nước mắt và xương máu cua những đồng bào, đồng chí. Đến với Trường Sơn, ta sẽ tìm lại được chính mình qua những xúc cảm dâng trào.

C. Hoạt động ứng dụng

Với sự giúp đỡ của người thân, em hăy:

1. Kể tên một số trường học, tuyến phố, di tích lịch sử, ... liên quan đến các sự kiện, nhân vật lịch sử trong bài vừa học.

Gợi ý:

Trường Trung cấp Trường Sơn (tỉnh Đắk Lắk), đường Trường Sơn (quận 10 - TP.HCM).

2. Kể lại một chuyến tham quan (nếu có) di tích lịch sử liên quan đến bài học mà em cùng người thân đã thực hiện.

Gợi ý:

Trường Sơn là dãy núi kéo dài từ Nghệ An đến đèo Hải Vân. Từ đó, dãy Trường Sơn được kéo dài đến Nam Bộ. Đây là dãy núi trùng điệp với dốc cao, vực thẳm, nhiều vẻ đẹp hoang dã, kì vĩ. Những đường cua uốn cong qua đèo khi mưa và sương mù choáng hết cả không gian. Một bên là vách núi cao sừng sừng, một bên là vực sâu thăm thẳm có thể làm chùn lòng khách tham quan, nhưng các khung cảnh nên thơ vẫn đủ sức hẫp dẫn du khách tiếp tục hành trình khám phá những bức tranh đẹp như mơ chỉ có ở cung đường Trường Sơn mà thôi.

3. Sưu tầm tư liệu (tranh, ánh, chuyện kể, thơ, bài hát...) liên quan đến Nhà máy Cơ khí Hà Nội và đường Trường Sơn. Em mang kết quả sưu tầm giới thiệu với các bạn, sau đó góp vào thư viện của lớp.

Gợi ý:

Bài hát Đường Trường Sơn trăm ngả (Đào Hữu Thi).

Ta đi vượt Trường Sơn

Nghe theo lời của Bác

Trường Sơn dù đốt cháy

Ta mở những con đường

Đường vào chiến trường xa

 .................................

Trường Sơn đường trăm ngả

Đường đi xây chiến thắng.