TIẾNG VIỆT 5 SOẠN BÀI MÔI TRƯỜNG QUANH TA

A. HOẠT ĐỘNG CƠ BẢN

1. Cùng chơi: Tìm từ thích hợp với mỗi chỗ trống trong câu.

Các nhóm thi chọn một quan hệ từ phù hợp với mỗi chỗ trông để hoàn thành hai câu sau (SGK/16).

Gợi ý:

a) Nếu rừng cây cứ bị chặt phá xơ xác thì mặt đất sẽ ngày càng thưa vắng bóng chim.

b) Lúa gạo quý vì ta phải đổ bao mồ hôi mới làm ra được. 

2. Tìm hiểu về quan hệ từ.

1) Đọc các câu sau:

a) Rừng say ngây và ấm nóng

MA VĂN KHÁNG

b) Tiếng hót dìu dặt của Hoạ Mi giục các loài chim dạo lên những khúc nhạc tưng bừng, ca ngợi núi sông đang đổi mới.

VÕ QUẢNG

c) Hoa mai trổ từng chùm thưa thớt, không đơm đặt như hoa đào. Nhưng cành mai uyển chuyển hơn cành đào.

Theo MÙA XUÂN VÀ PHONG TỤC VIỆT NAM

2) Trong mỗi ví dụ trên, từ in đậm được dùng để làm gì?

Chọn câu trả lời đúng:

a) Để nối các từ ngữ và biểu thị quan hệ giữa các từ ngữ được nối.

b) Để xưng hô và biểu thị quan hệ giữa người này với người khác.

c) Để thay thế và biểu thị mối quan hệ giữa các từ ngữ với nhau.

3) Chép lại câu dưới đây rồi gạch dưới cặp từ nối hai vế câu (SGK/17).

Gợi ý:

2) a.

3) Tuy mảnh vườn ngoài ban công nhà Thu thật nhỏ bé nhưng bầy chim vẫn thường rủ nhau về tụ hội. 

B. HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH

1. Tìm quan hệ từ trong mỗi câu sau và nêu rõ mỗi quan hệ từ nối những từ ngữ nào với nhau.

a) Chim, Mây, Nước và Hoa đều cho rằng tiếng hót kì diệu của Hoạ Mi đã làm cho tất cả bừng tỉnh giấc.

VÕ QUẢNG

b) Những hạt mưa to và nặng bắt đầu rơi xuông như ai ném đá, nghe rào rào.

NGUYỄN THỊ NGỌC TÚ

c) Bé Thu rất khoái ra ban công ngồi với ông nội, nghe ông rủ rỉ giảng về từng loài cây.

Theo VÂN LONG

M: (Câu c) Quan hệ từ với nối ngồi và ông nội.

Gợi ý:

a) Quan hệ từ và nối Chim, Mây, Nước với Hoa.

Quan hệ từ rằng nối cho với bộ phận đứng sau.

Quan hệ từ của nổi tiếng hót kì diệu với Hoạ Mi. 

b) Quan hệ từ và nối to với nặng.

Quan hệ từ như nối rơi xuống với ai ném đá. 

2. Tìm gặp quan hệ từ trong mỗi câu sau và cho biết chúng biểu thị quan hệ gì giữa các bộ phận của câu.

a) Vì mọi người tích cực trồng cây nên quê hương em có nhiều cánh rừng xanh mát.

b) Tuy mưa nhiều nhưng rau vườn nhà em vẫn không bị dập nát.

Gợi ý: Cặp quan hệ từ trong mỗi câu trên có thể biểu thị một trong số các quan hệ sau: nguyên nhân — kết quả, tương phản, điều kiện - kết quả.

Gợi ý:

a) Vì ... nên ...: biểu thị quan hệ nguyên nhân - kết quả.

b) Tuy ... nhưng ...: biểu thị quan hệ tương phản. 

3. a) Đặt câu với mỗi quan hệ từ: và, nhưng, của.

Gợi ý:

a) - Em và Lan cùng học nhóm.

- Trời mưa to nhưng mẹ vẫn ra đồng.

- Trái đất nay là của chúng mình. 

4. Tìm ý để chuẩn bị viết đơn theo đề bài sau:

Phố em có một hàng cây to, nhiều cành vướng vào đường dây điện, một sô" cành sà xuống thấp, mùa mưa bão đến dễ gây nguy hiểm. Em hãy giúp bác tổ trưởng dân phố làm đơn gửi công ti cây xanh hoặc uỷ ban nhân dân địa phương (quận, huyện, thị xã, thị trấn, ...) đề nghị cho tỉa cành để tránh xảy ra tai nạn đáng tiếc.

5. Viết đơn theo nội dung em đã chuẩn bị.

Gợi ý:

CỘNG HOÀ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày ... tháng ... năm ...

ĐƠN ĐỀ NGHỊ TỈA CÀNH SỚM

Kính gửi: Công ti Cây xanh của thành phố.

Tôi tên: Nguyễn Văn An. Sinh năm 1964.

Là tổ trưởng tổ dân phố 12, khu phô" 4, phường 14, quận 5.

Kính thưa quý Công ti,

Mùa mưa đã gần kề, khu phố chúng tôi có một hàng cây to, cành nhánh loà xoà, nhiều nhánh vướng vào đường dây điện không được an toàn. Chúng tôi e rằng khi mùa mưa bão đến, nhiều khả năng gây ra những sự cô" đáng tiếc. Các cành khô gãy rơi xuông gây nguy hiểm cho người đi đường, còn những cành nhánh vướng vào đường dây điện kia rất dễ gây ra sự cố chập điện, cháy nổ ảnh hưởng đến cả một khu vực.

Vì những lí do trên, chúng tôi, đại diện cho toàn thể người dân tổ 12, kiến nghị với Công ti Cây xanh cho tỉa cành, nhánh của hàng cây nói trên trong thời gian sớm nhất.

Kính mong quý Công ti sớm xem xét và giải quyết đề nghị của chúng tôi.

Chúng tôi cùng toàn thể người dân tổ 12 xin chân thành cảm ơn.

Kính đơn

Kí tên

Nguyễn Văn An 

C. HOẠT ĐỘNG ỨNG DỤNG

1. Tìm hiểu về việc bảo vệ môi trường ở địa phương em.

Gợi ý:

- Người dân địa phương em đã làm gì để môi trường luôn sạch, đẹp?

- Rác thải ở địa phương em được xử lí như thế nào?

- Cây cối ở địa phương em được trồng, chăm sóc và bảo vệ ra sao?

Gợi ý:

- Để môi trường luôn sạch, đẹp, người dân địa phương em không xả rác bừa bãi. Rác thải được phân loại rồi bỏ vào bao cho xe rác đến lấy. Hằng tuần vào ngày chủ nhật, mọi người cùng nhau phát quang bụi rậm, khơi thông cống rãnh. Hàng cây được trồng ven đường cho bóng mát và lọc không khí cũng được cắt tỉa gọn gàng.