LỊCH SỬ LỚP 5 BÀI 4

GIẢI BÀI TẬP CÁCH MẠNG MÙA THU VÀ BÁC HỒ ĐỌC TUYÊN NGÔN ĐỘC LẬP

A. Hoạt động cơ bản

1. Tìm hiểu thời cơ Cách mạng tháng Tám

a) Đọc các thông tin trang 36, 37 SGK.

b) Thảo luận nhóm và trả lời các câu hỏi:

- Tại sao vào giữa tháng 8-1945, ở nước ta xuất hiện thời cơ cách mạng “ngàn năm có một”?

- Trước thời cơ ấy, Đảng và Bác Hồ đã có quyết định như thế nào?

Gợi ý:

b) - Giữa tháng 8-1945, Nhật Bản đầu hàng đồng minh.

- Trước thời cơ ấy, Đảng và Bác Hồ ra lệnh toàn dân tổng khởi nghĩa.

2. Tìm hiểu cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng tháng Tám năm 1945

a) Đọc đoạn thông tin kết hợp quan sát các bức ảnh (SGK/37, 38).

b) Thảo luận và trả lời câu hỏi:

- Không khí Tổng khởi nghĩa ở Hà Nội và các địa phương như thế nào?

- Tại sao ngày 19-8 hằng năm được chọn làm ngày kỉ niệm Cách mạng tháng Tám?

Gợi ý:

b) - Không khí Tổng khởi nghĩa ở Hà Nội và các địa phương sục sôi khí thế cách mạng.

Sáng 19-8-1945, hàng chục vạn nhân dân nội thành, ngoại thành và các tỉnh lân cận xuống đường biểu dương lực lượng. Họ mang trong tay những vũ khí thô sơ như giáo mác, mã tấu, ... tiến về quảng trường Nhà hát lớn thành phố. Đến trưa, đại diện ủy ban khởi nghĩa đọc lời kêu gọi khởi nghĩa giành chính quyền. Ngay sau đó, cuộc mít tinh biến thành cuộc biểu tình vũ trang cướp chính quyền. Quần chúng cách mạng có sự hỗ trợ của các đội tự vệ chiến đấu xông vào chiếm các cơ quan đầu não của kẻ thù như Phủ Khâm sai, Sở Mật thám, Sở Cảnh sát...

- Ngày 19-8 hằng năm được chọn làm ngày kỉ niệm Cách mạng tháng Tám vì ngày 19-8-1945, cuộc khởi nghĩa giành chính quyền ở Hà Nội toàn thắng.

3. Tìm hiểu sự kiện Bác Hồ đọc “Tuyên ngôn Độc lập”.

a) Đọc đoạn thông tin kết hợp quan sát các bức ảnh (SGK/39, 40).

b) Thảo luận và hoàn thiện phiếu học tập (SGK/41).

Gợi ý:

b) PHIẾU HỌC TẬP

Hãy điền những từ thích hợp vào chỗ trống (...) trong đoạn văn dưới đây:

“Nước Việt Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã thành một nước tự do, độc lập. Toàn thể dân tộc Việt Nam quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy”.

B.  Hoạt động thực hành

1. Quan sát các hình 1, 2, 3 (SGK/38), viết vào vở một đoạn văn ngắn, hay làm thơ hoặc vè tranh thế hiện cảm xúc của em trước không khí Cách mạng tháng Tám ở Hà Nội.

Gợi ý:

Ngày 19-8-1945, một ngày vô cùng trọng đại, lịch sử nước ta đã bước sang một trang mới.

Hà Nội tràn ngập cờ đỏ sao vàng, sục sôi trong khí thế của cách mạng. Biến người ùn ùn đổ về Nhà hát lớn Hà Nội tham dự mít tinh. Ngay sau lời kêu gọi khởi nghĩa giành chính quyền của đại diện Uy ban khởi nghĩa, cuộc mít tinh biến thành cuộc biểu tình vũ trang cướp chính quyền. Quần chúng cùng các đội tự vệ đánh chiếm các cơ quan đầu não của kẻ thù.

Chiều 19-8-1945, cuộc khởi nghĩa toàn thắng.

2. Những hình (1, 2, 3, 4, 5 SGK/42, 43) liên quan đến sự kiện nào? (Cách mạng tháng Tám hay Xô viết Nghệ - Tĩnh). Viết vào vở số thứ tự hình và cụm từ phù hợp cho trước trong ngoặc.

Gợi ý:

- Cách mạng tháng Tám: hình 1, hình 3, hình 5.

- Xô viết Nghệ - Tĩnh: hình 2, hình 4.

4. Trong hồi kí của mình, Đại tướng Võ Nguyên Giáp kể lại: “Bác Hồ đọc xong Tuyên ngôn Độc lập, cả biển người hoan hô vang dậy, cả rừng cờ vẫy lên không ngớt”.

Hây lí giải tại sao lại như vậy. Ghi vào vở ý đúng nhất.

     Vì Bác Hồ khẳng định trước thế giới và toàn thế nhân dân: Nước ta đã thật sự trở thành một nước tự do, độc lập.

     Vì Bác Hồ khẳng định quyết tâm của dân tộc ta: “Quyết đem tất cả tinh thần và lực lượng, tính mạng và của cải để giữ vững quyền tự do, độc lập ấy”.

     Đáp ứng nguyện vọng của toàn thể nhân dân ta.

     Tất cả các ý kiến trên đều đúng.

Đáp án: Tất cả các ý trên đều đúng. 

C. Hoạt động ứng dụng

1. Với sự giúp đỡ của người thân, tìm hiểu thời gian diễn ra khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng tháng Tám ở địa phương em.

Gợi ý:

Thời gian diễn ra khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng tháng Tám ở địa phương em là ngày 25-8-1945.

2. Hãy kể tên các trường học, tên phố, di tích lịch sử... liên quan đến các sự kiện, nhân vật lịch sử trong bài học.

Gợi ý:

Trường THCS Cách mạng tháng Tám (quận 10 - TP.HCM), đường Cách mạng tháng Tám (quận 3, 10 - TP.HCM), Quảng trường Cách mạng tháng Tám (Hà Nội), Nhà số 48 Hàng Ngang, Quảng trường Ba Đình, Cột cờ Hà Nội.

3. Hãy kể lại một cách ngắn gọn về chuyên tham quan (nếu có) di tích lịch sử liên quan đến bài học mà em cùng người thân đã thực hiện.

Gợi ý

Đến thăm di tích lịch sử Nhà số 48 Hàng Ngang, chúng ta sẽ được thấy tận mắt những đồ dùng từ bàn, ghế đến chiếc giường đơn sơ và chiếc máy đánh chữ mà Bác Hồ từng sử dụng. Ngoài những hiện vật lưu niệm gắn với Bác Hồ và các lãnh đạo Đảng trong những ngày đầu Cách mạng tháng Tám còn có một phòng lớn trưng bày chuyên đề Bác Hồ với thủ đô Hà Nội.