ÔN TẬP PHẦN TIẾNG VIỆT

1.   Các kiểu câu đơn đã học

2.   Các dấu câu đã học

1. Về các kiểu câu đơn

Có hai cách phân loại câu:

a)   Phân loại câu theo mục đích nói:

      -     Câu trần thuật: để nêu một nhận định có thể đánh giá đúng - sai.

      -     Câu nghi vấn: để hỏi (ai, bao giờ, ở đâu, bằng cách nào, để làm gì...)

-     Câu cầu khiến: để đề nghị, yêu cầu người nghe thực hiện hành động được nói đến trong câu (hãy, đừng, chớ, nên, không nên...)

-     Câu cảm thán: để bộc lộ cảm xúc một cách trực tiếp (ôi, trời ơi, than ôi!...)

b)  Phân loại câu theo cấu tạo:

-     Câu bình thường: cấu tạo theo mô hình C - V.

-     Câu đặc biệt: không cấu tạo theo mô hình C - V.

2.   Về các dấu câu.

-     Dấu chấm:

·      Thông thường, dấu chấm được đặt ở cuối câu trần thuật; dấu chấm hỏi đặt cuối câu nghi vấn; dấu chấm than đặt ở câu cầu khiến, câu cảm thán.

·      Tuy vậy, cũng có lúc người ta dùng dấu chấm ở cuối câu cầu khiến; đặt các dấu chấm hỏi, dấu chấm than trong ngoặc đơn vào sau một ý hay một từ ngữ nhất định dễ biểu thị thái độ nghi ngờ hoặc châm biếm đối với ý đó hay nội dung của từ ngữ đó.

·      Dấu phẩy được dùng để đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận của câu. Cụ thể là:

o  Giữa các thành phần phụ của câu với chủ ngữ và vị ngữ;

o   Giữa các từ ngữ có cùng chức vụ trong cầu;

o   Giữa một từ ngữ với bộ phận chú thích của nó;

o   Giữa các vế của một câu ghép,

o   Giữa các vế của một câu ghép.

-     Dấu chấm phẩy được dùng để:

·        Đánh dấu ranh giới giữa các vế của một câu ghép có cấu tạo phức tạp;

·        Đánh dấu ranh giới giữa các bộ phận trong phép liệt kê phức tạp.

-     Dấu chấm lửng được dùng để:

·      Tỏ ý còn nhiều sự vật, hiện tượng tương tự chưa liệt kê hết;

·      Thể hiện chỗ lời nói bỏ dỡ hay ngập ngừng, ngắt quãng;

·        Làm giãn nhịp điệu câu văn, chuẩn bị xuất hiện của một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ hay hài hước, châm biếm.

-     Dấu gạch ngang có những công dụng sau:

·      Đặt ở giữa câu để đánh dấu bộ phận chú thích, giải thích trong câu;

·        Đặt ở đầu câu để đánh dấu lời nói trực tiếp của nhân vật hoặc để liệt kê;

·        Nối các từ nằm trong một liên danh.