TIẾNG VIỆT 4 SOẠN BÀI THÔNG CẢM VÀ CHIA SẼ

A. HOẠT ĐỘNG CƠ BẢN

1. a) Quan sát tranh ảnh tư liệu cứu trợ đồng bào lũ lụt trong thư viện hoặc tranh minh họa bài Thư thăm bạn.

b) Nói về bức tranh theo gợi ý:

- Tranh vẽ cảnh mọi người đang làm gì?

- Bạn nhỏ đang làm gì?

Gợi ý:

b) - Tranh vẽ cảnh mọi người quyên góp tiền, của để ủng hộ, cứu trợ cho đồng bào bị lũ lụt.

- Bạn nhỏ đang viết thư chia sẻ, động viên một người bạn vừa mất người thân trong trận lũ lụt. 

5. Đọc thầm lại bài văn, trao đôi và trả lời cầu hỏi:

1) Nhờ đâu bạn Lương biết bạn Hồng và hoàn cảnh của Hồng?

2) Dòng nào dưới dây nêu dáng mục đích Lương viết thư cho Hồng'?

a. Hỏi thăm tình hình của những người dân sau trận lũ lụt.

b. Hỏi thăm tình hình học tập của Hồng sau trận lũ lụt.

c. An ủi, chia sẻ nỗi đau với Hồng và động viên Hồng vượt qua khó khăn.

3) Tìm những câu cho thấy bạn Lương rất thông cảm với bạn Hồng.

4) Bạn Lương rất biết cách an ủi bạn Hồng. Những câu văn nào thể hiện điều đó?

(Chọn những câu đúng đê trả lời:

- Mình là Quách Tuấn Lương, học sinh lớp 4B Trường Tiểu hoc Cù Chính Lan, thị xà Hòa Bình.

- Nhưng chắc là Hồng cũng tự hào về tấm gương dũng cảm của ba xả thân cứu người trước dòng nước lũ.

- Mình tin rằng theo gương ba, Hồng sẽ vượt qua nỗi đau này.

- Bên cạnh Hồng còn có má, có cô bác và có cả những người bạn mới như mình.)

Gợi ý:

1) Nhờ đọc thông tin trên báo Thiếu niên Tiền phong.

2) Dòng c.

3) Mình hiểu ... ra đi mãi mãi.

Nhưng chắc là ... nước lũ.

4) - Mình tin rằng ... nỗi đau này.

- Bên cạnh Hồng ... bạn mới như mình. 

6. Tìm hiểu về cấu tạo của từ.

Câu sau có 14 từ, mỗi từ được phân cách bằng một dâu gạch chéo:

Nhờ / bạn / giúp đờ / lại / có / chí / học hành /, nhiều / năm / liền /, Hanh / là / học sinh / tiên tiến /.

(Theo Mười năm cõng bạn đi học)

Trả lời câu hỏi:

1) Trong câu trên:

- Những từ nào chỉ gồm một tiếng (từ đơn)?

M: nhờ

- Những từ nào gồm nhiều tiếng (từ phức)

M: giúp đỡ

2) Tiếng khác từ ở chỗ mào?

Gợi ý:

1) - Từ gồm một tiếng: nhờ, bạn, lại, có, chí, nhiều, năm, liền, Hanh, là.

- Từ gồm nhiều tiếng: giúp đờ, học hành, học sinh, tiên tiến.

2) - Tiếng dùng để tạo nên từ.

- Từ dùng để tạo thành câu. 

B. HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH

1. Chép vào vở đoạn thơ và dùng dấu gạch chéo để phân cách các từ trong hai câu thơ cuối đoạn. Viết lại các từ đơn và từ phức trong đoạn thơ:

Chỉ / còn / truyện cổ / thiết tha /

Cho / tôi / nhận mặt / ông cha / của / mình

Rất công bằng, rất thông minh

Vừa độ lượng lại đa tình, đa mang.

- Các từ đơn: ...

- Các từ phức: ...

Gợi ý:

Rất / công bằng /, rất / thông minh Vừa / độ lượng / lại / đa tình /, đa mang.

- Các từ đơn: Rất, rất, vừa, lại.

- Các từ phức: công bằng, thông minh, độ lượng, đa tình, đa mang. 

2. Thi tìm từ, đặt câu:

Hai đội chơi, thầy cô hoặc một bạn ở đội thứ ba làm trọng tài.

Đội Một nêu lên một từ, đội Hai xác định là từ đơn hay từ phức và đặt câu. Nếu đội Hai làm đúng được tính 1 điểm và đổi bên.

Đội Hai nêu từ để đội Một xác định kiểu từ và đăt câu. Nếu đôi Hai không làm được, đội Một phải nêu được đáp án và được tính 1 điếm và đổi bên.

M: Đội Một hô “đoàn kết”; đội Hai: từ phức, câu “Đoàn kết là truyền thống quý báu của nhân dân ta”.

Gợi ý:

“dần”; từ đơn, câu “Bạn Lan dẫn cụ già đi qua đường”.

“tận tình”; từ phức, câu “cô y tá tận tình chăm sóc bệnh nhân”.

“động viên”; từ phức, câu “Thầy giáo thường xuyên động viên các bạn học chưa tốt”. 

4. Điền chữ hoặc đặt dấu thanh (chọn a hoặc b):

a) Điền vào chỗ trống tr hay ch?

Như ...e mọc thẳng, con người không ...ịu khuất. Người xưa có câu: “...úc dẫu ...áy, đốt ngay vần thẳng”. ...e là thẳng thắn, bất khuất! Ta kháng chiến, ...e lại là đồng ...í ...iến đấu của ta. ...e vốn cùng ta làm ăn, lại vì ta mà cùng ta đánh giặc.

(Theo Thép Mới)

b) - Đặt trên chữ in đậm dấu hỏi hay dấu ngã?

Bình minh hay hoàng hôn?

Trong phòng triên lam tranh, hai người xem nói chuyện với nhau. Một người bao:

- Ông thư đoán xem bức tranh này ve canh bình minh hay canh hoàng hôn.

- Tất nhiên là tranh ve canh hoàng hôn.

- Vì sao ông lại khăng định chính xác như vậy?

- Là bơi vì tôi biết họa si ve tranh này. Nhà ông ta ơ cạnh nhà tôi.

Ông ta chăng bao giờ thức dậy trước lúc bình minh.

(Theo Đỗ Xuân Lan)

Gợi ý:

a) tre, chịu, Trúc, cháy, Tre, tre, chí, chiến, Tre.

b) triển lãm, bảo, thử, vẽ cảnh, cảnh, vẽ cảnh, khẳng, bởi, sĩ, vẽ, ở, chẳng.

C. HOẠT ĐỘNG ỨNG DỤNG

Cùng người thân chơi trò chơi “Đoàn tàu chở từ” (Tìm tiếng tiếp nối với tiếng đã cho để tạo từ phức).

Hai người chơi, lần lượt thay nhau.

M: Bắt đầu với tiếng tàu: Tàu gì? -> Tàu hỏa -> hỏa gì? -> hỏa tốc -> tốc gì? -> tốc hành.

Ai không tạo tiếp được từ là người thua cuộc.

Gợi ý:

Tàu gì? —> Tàu hoả -> ... tốc hành —> hành gì? —> hành khách —> khách gì? —> khách du lịch —> lịch gì? -> lịch sử -> sử gì? -> sử sách.