TIẾNG VIỆT 5 SOẠN BÀI BUÔN LÀNG ĐÓN CÔ GIÁO

A. HOẠT ĐỘNG CƠ BẢN

1. Quan sát các bức tranh sau đây và trả lời câu hỏi (SGK/80).

- Mỗi bức tranh vẽ gì?

- Em thường được cô giáo giúp đỡ như thế nào?

- Em có cảm xúc gì khi được cô giáo giúp đỡ?

Gợi ý:

- Thứ tự từ trái sang phải, từ trên xuống dưới.

- Tranh 1: Cô giáo hướng dẫn học sinh làm bài.

- Tranh 2: Cô giáo dạy học sinh hát.

- Tranh 3: Cô giáo chải tóc cho học sinh.

- Tranh 4: Cô giáo cho học sinh tập thể dục.

- Em thường được cô giáo giảng bài, kể chuyện, hướng dẫn làm bài và tập vẽ.

- Khi được cô giáo giúp đỡ, em cảm thấy vui và hạnh phúc. 

2. Nghe thầy cô (hoặc bạn) đọc bài “Buôn Chư Lênh đón cô giáo” (SGK/81, 82).

5. Thảo luận, trả lời câu hỏi: 

1) Cô giáo Y Hoa đến buôn Chư Lênh để làm gì? (Đọc đoạn 1)

2) Người dân Chư Lênh đón tiếp cô giáo trang trọng và thân tình như thế nào?

3) Những chi tiết nào cho thấy dân làng rất chờ đợi và yêu quý cái chữ? Chọn ý đúng để trả lời:

a) Đề nghị cô giáo cho xem cái chữ.

b) Im phăng phắc khi xem cô giáo viết.

c) Reo hò khi cô giáo viết xong.

d) Cả ba chi tiết trên.

4) Tình cảm của người dân Tây Nguyên với cô giáo, với cái chữ nói lên nguyện vọng gì của đồng bào Tây Nguyên?

Gợi ý:

1) Cô giáo Y Hoa đến buôn Chư Lênh để mở trường dạy học.

2) Mọi người mặc quần áo như đi hội, đến chật ních căn nhà sàn. Họ trải tấm lông thú thẳng tắp từ đầu cầu thang tới cửa bếp giữa sàn cho cô giáo đi.

Trưởng buôn đón cô giáo và đưa cho cô con dao để cô chém một nhát vào cây cột nóc, thực hiện nghi lễ trở thành người trong buôn.

3) d.

4) Đồng bào Tây Nguyên có nguyện vọng là muôn con em của mình được học hành, thoát đói nghèo, xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc. 

B. HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH

2. Tìm và viết vào bảng nhóm những tiếng có nghĩa (chọn a hoặc b).

a) Tiếng khác nhau chỉ ở âm đầu ch hay tr:

Mĩ trao (trao đổi), ...

chao (chao liệng), ...

b) Tiếng khác nhau chỉ ở thanh hỏi hay thanh ngã:

M: bảo (bảo ban), ...

bão (cơn bão), ...

3. Tìm tiếng thích hợp điền vào chỗ trống (chọn a hoặc b) (SGK/84, 85).

a) Những tiếng có âm đầu tr hoặc ch.

b) Những tiếng có thanh hỏi hoặc thanh ngã.

Gợi ý:

a) - tra hỏi / cha mẹ; trả ơn / chả lụa; dâng trào / chào hỏi;

- tuổi trẻ / chẻ củi; cá trê / chê bai; trí thức / chí hướng,

b) - đòn bẩy / bẫy chuột; bẻ gãy / bẽ mặt; kỉ cương / kĩ năng;

- bể bơi / bễ lò; củ cải / cũ rích; sỉ nhục / sĩ diện. 

4. “Hạnh phúc” nghĩa là gì?

Chọn ý đúng để trả lời:

a) Cảm giác dễ chịu vì được ăn ngon, ngủ yên.

b) Trạng thái sung sướng vì cảm thấy hoàn toàn đạt được ý nguyện.

c) Hồ hởi, háo hức sẵn sàng làm mọi việc.

Gợi ý:

a) Nhà phê bình và truyện của vua

Một ông vua tự cho mình có văn tài nên rất hay viết truyện. Truyện của vua rất nhạt nhẽo nhưng vì sợ vua nên chẳng ai dám chê bai. Chỉ có một nhà phê bình dám nói sự thật. Vua tức giận tống ông vào ngục.

Thời gian sau, vua trả lại tự do cho nhà phê bình, mời ông đến dự tiệc, thưởng thức sáng tác mới. Khi vua yêu cầu nhà phê bình nêu nhận xét, ông bước nhanh về phía mấy người lính canh và nói:

- Xin hãy đưa tôi trở lại nhà giam!

b) Chuyện của loài chim

Chỉ trong vài hôm mà chim chóc bên một cái hồ lớn đã về đông đủ. Ca hát xong các loài chim thi nhau trò chuyện. Chợt Bồ Chao liến thoắng một hồi:

- Tôi xin báo một tin mới toanh. Một tin khẩn cấp! Tôi vừa biết người ta dựng hai cái cột để chống trời. Nếu phải chông trời thì trời có thể sụp. Tôi lo quá! [...]

Gợi ý:

- Những từ đồng nghĩa với từ hạnh phúc: may mắn, sung sướng, như ý.

- Những từ trái nghĩa với từ hạnh phúc: bất hạnh, khốn đôn, cơ cực, đau khổ, lầm than. 

6. Tìm và viết vào bảng nhóm từ ngữ chứa tiếng phúc.

Gợi ý: Em tìm các từ ghép có tiếng “phúc” đứng trước hoặc đứng sau.

M: phúc đức, vô phúc, ...

Gợi ý:

phúc hậu, phúc lợi, phúc lộc, phúc trạch, phúc phận. 

7. Mỗi người có thể có một cách hiểu khác nhau và hạnh phúc. Theo em yếu tố nào dưới đây là quan trọng nhất để có một gia đình hạnh phúc?

a) Giàu có

b) Con cái học giỏi

c) Mọi người sống hoà thuận

d) Bố mẹ có chức vụ cao

Mỗi em tự chọn yếu tố quan trọng nhất làm nên gia đình hạnh phúc. Sau đó trao đổi với nhau vì sao mình chọn yếu tố đó.

Gợi ý

Tất cả ý trên đều có thể cho một gia đĩnh hạnh phúc nhưng yếu tô" c, mọi người sống hoà thuận là quan trọng nhất. Một gia đình sẽ không được hạnh phúc nếu mọi người sông không hoà thuận.