TIẾNG VIỆT 5 SOẠN BÀI HẠT VÀNG LÀNG TA

A. HOẠT ĐỘNG CƠ BẢN

1. Thi kể tên các bài thơ, câu tục ngữ, ca dao nói về cây lúa, hạt gạo, hạt cơm.

Gợi ý:

- Ăn kĩ no lâu, cày sâu tốt lúa.

- Lúa chiêm nép ở đầu bờ

Hễ nghe tiếng sấm phất cờ mà lên

- Gạo da gà, nhà gỗ lim.

- Cơm cha áo mẹ công thầy. 

2. Nghe thầy cô (hoặc bạn) đọc bài thơ “Hạt gạo làng ta” (SGK/68).

5. Thảo luận, trả lời câu hỏi:

1) Đọc khổ thơ 1, em hiểu hạt gạo được làm nên từ những gì?

Gợi ý: Chọn ý ở cột B phù hợp với nội dung các câu thơ ở cột A để thấy hạt gạo được làm nên từ những gì.

2) Những hình ảnh nào nói lên nỗi vất vả của người nông dân?

3) Các bạn nhỏ đã làm gì để góp phần tạo ra hạt gạo?

4) Ghi vào vở câu thơ có hình ảnh em thích nhất trong bài.

Gợi ý:

1) a - 3;    b - 1;      c - 2.

2) Những hình ảnh nói lên nỗi vất vả của người nông dân: giọt mồ hôi, trưa tháng sáu, nước như ai nấu, chết cả cá cờ, cua ngoi lên bờ, mẹ xuống cấy.

3) Để góp phần tạo ra hạt gạo, các bạn nhỏ đã góp công tát nước vụt mẻ miệng gầu chống hạn cho lúa, bắt sâu, gánh phân bón lúa.

4) Em vui em hát Hạt vàng làng ta... 

8. Tìm hiểu biên bản cuộc họp.

1) Đọc biên bản dưới đây (SGK/70, 71).

2) Trả lời câu hỏi:

(1) Chi đội lớp 5A ghi biên bản để làm gì?

Chọn ý đúng để trả lời:

a) Ghi nhớ sự việc đã xảy ra.

b) Nhớ những điều đã thông nhất để thực hiện.

c) Xem xét lại khi cần thiết.

d) Cả ba điều trên.

(2) Cách mở đầu và kết thúc biên bản có gì giống và khác cách mở đầu và kết thúc đơn?

(3) Viết tóm tắt những điều cần ghi biên bản vào bảng nhóm.

Gợi ý:

2) (1) d.

(2) - Mở đầu:

+ Giống: có quốc hiệu, tiêu ngữ, tên văn bản.

+ Khác: biên bản không có tên nơi nhận; có ghi thời gian, địa điểm ở phần nội dung.

- Kết thúc:

+ Giống: có chữ kí và họ tên của người có trách nhiệm.

+ Khác: có hai chữ kí và không có lời cảm ơn.

(3) Nội dung ghi nhớ SGK/72. 

B. HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH

1. Những trường hợp nào dưới đây cần ghi biên bản? Vì sao? Tên biên bản đó là gì?

a) Đại hội hên đội.

b) Họp lớp phổ biến kế hoạch tham quan một di tích lịch sử.

c) Bàn giao tài sản.

d) Đêm hên hoan văn nghệ.

e) Xử lí vi phạm pháp luật về giao thông.

g) Xử lí việc xây dựng nhà trái phép.

(Viết vào bảng nhóm thông tin thích hợp)

Gợi ý: 

2. Nghe thầy cô kể chuyện: Pa-xtơ và em bé (Đức Hoài).

Gợi ý:

Pa-xtơ và em bé

Ngày 6 - 7 - 1885, chú bé Giô-dép bị chó dại cắn được đưa từ vùng quê xa xôi đến thủ đô Pa-ri nhờ Lu-i Pa-xtơ cứu chữa.

Giô-dép bị mười bốn vết cắn ở tay, vì em đã lấy tay che mặt khi con chó xông vào. Cuộc sống của em chỉ tính từng ngày. Em sẽ chết như tất cả những người bị chó dại cắn xưa nay.

Nhìn vẻ đau đớn của em bé và đôi mắt đỏ hoe của người mẹ, lòng Pa-xtơ se lại. Ông xúc động nghĩ đến một ngày kia em bé đáng thương này sẽ lên cơn điên dại, lịm dần vì tê liệt, hoặc nghẹt thở vì một cơn giật dữ dội, rồi chết.

Đêm đã khuya, Pa-xtơ vẫn ngồi trước bàn làm việc, nét mặt đầy Ưu tư “Có thể làm gì cho em bé?” vắc-xin chữa bệnh dại ông chế ra đã thí nghiệm có kết quả trên loài vật, nhưng chưa lần nào được thí nghiệm trên cơ thể con người. Ông muôn cứu em bé nhưng không dám lấy em làm vật thí nghiệm. Nhỡ có tai biến thì sao? Nhưng không còn cách nào khác. Bệnh dại đang đe doạ tính mạng em.

Ngày hôm sau, Pa-xtơ đi đến quyết định: phải tiêm vắc-xin mới có hi vọng cứu em bé. Ngay chiều ấy, 7-7-1885, một vài giọt vắc-xin chống dại đã được tiêm vào dưới da bụng Giô-dép. Những ngày sau, Pa-xtơ tiếptục cho tiêm vắc-xin có độc tính tăng dần. Chín ngày trôi qua với Pa-xtơ dài dằng dặc như chín tháng.

Nhưng phát tiêm quyết định là phát thứ mười. Đây là thứ vắc-xin có độc tính rất cao, có thể làm cho chó hoặc thỏ lên cơn dại dữ dội sau bảy ngày ủ bệnh. Có bắt buộc phải tiêm phát nay cho em bé không? Pa-xtơ day dứt suốt đêm ròng với câu hỏi đó. Tóc ông bạc thêm. Gần sáng, ông quyết định phải tiêm phát thứ mười để kiểm tra kết quả của chín phát tiêm trước, kiểm tra khả năng miễn dịch của cơ thể em bé sau chín ngày tiêm phòng, đồng thời tạo cho em sự miễn dịch chắc chắn.

Người ta tiêm cho em bé phát vắc-xin cuối cùng. Thêm bảy ngày chờ đợi đằng đẵng. Nhiều đêm, Pa-xtơ không chợp mắt. Nhiều đêm, mặc dù chân trái bị bại liệt, ông vẫn một mình chống gậy xuống cầu thang đi thăm em bé.

Qua ngày thứ bảy, em bé vẫn khoẻ mạnh, bình yên. Tai hoạ đã qua. Đêm thứ tám, Pa-xtơ đã ngủ một giấc ngon lành.

Sau thành công vang dội ấy, người ta đã liên tiếp gửi đến phòng thí nghiệm của Lu-i Pa-xtơ những người bị chó dại cắn để ông cứu chữa. Phòng thí nghiệm của ông trở thành Viện Pa-xtơ - viện chống dại đầu tiên trên thế giới.

Theo ĐỨC HOÀI

4. Kể lại toàn bộ câu chuyện và trả lời câu hỏi:

Câu chuyện muốn nói lên điều gì?

Gợi ý

Câu chuyện ca ngợi tài năng và tấm lòng nhân hậu, yêu thương con người của bác sĩ Pa-xtơ. ông đã cống hiến cho nhân loại một phát minh khoa học lớn lao.