LỊCH SỬ LỚP 4 BÀI 2

GIẢI BÀI TẬP HƠN MỘT NGHÌN NĂM ĐẤU TRANH GIÀNH LẠI ĐỘC LẬP

(Từ năm 179 TCN đến năm 938)

A. HOẠT ĐỘNG CƠ BẢN

1. Tìm hiểu nước ta dưới ách đô hộ của các triều đại phong kiến phương Bắc.

a) Đọc kĩ đoạn hội thoại của hai bạn dưới đây (SGK/27, 28).

b) Trao đổi với nhau để thống nhất trả lời câu hỏi: Dưới ách đô hộ của phong kiến phương Bắc, nhân dân ta cực khổ như thế nào?

Gợi ý:

b) Khi đô hộ nước ta, bọn quan lại của các triều đại phong kiến phương Bắc bắt dân ta phải lên rừng săn voi, tê giác, bắt chim quý, đẵn gỗ trầm, xuống biển mò ngọc trai, bắt đồi mồi, khai thác san hô để cống nạp cho chúng. Chúng đưa người Hán sang ở lẫn với dân ta, bắt dân ta phải theo phong tục của người Hán, học chữ Hán, sống theo luật pháp của người Hán.

2. Tìm hiểu sự phản ứng của nhân dân ta dưới ách đô hộ của phong kiến phương Bắc.

a) Đọc đoạn văn (SGK/28).

b) Dựa vào đoạn văn đã học, trao đối để thống nhất nối nội dung ở cột A với cột B cho phù hợp:

Đán án: 

b) Nối cột A với cột B.

1 - a, d

2 - b, c, e.

3. Tìm hiểu về cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40).

a) Các nhóm lắng nghe thầy/cô giáo kể chuyện (SGK/29).

b) Từng nhóm thảo luận và đi đến thống nhất: Vì sao Hai Bà Trưng nổi dậy khởi nghĩa?

c) Quan sát bức tranh và lược đồ sau (SGK/30).

d) Đọc đoạn văn sau (SGK/31).

e) Kết hợp quan sát bức tranh, lược đồ và đoạn văn mà em đã đọc, cả nhóm thảo luận, đi đến thống nhất:

- Bức tranh mô tả quân Hai Bà Trưng với khí thế như thế nào? Quân Tô Định ra sao?

- Trình bày trên lược đồ diễn biến của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng.

- Kết quả của cuộc khởi nghĩa như thế nào?

Gợi ý:

b) Hai Bà Trưng nổi dậy khởi nghĩa vì đã sớm có lòng căm thù trước sự xâm lãng tàn bạo của quân xâm lược. Đồng thời, Hai Bà Trưng quyết tâm đánh đuổi giặc ngoại xâm ra khỏi bờ cõi để đền nợ nước, trả thù nhà. (Chồng của Trưng Trắc là Thi Sách bị Tô Định giết hại do liên kết với các thủ lĩnh khác chuẩn bị nổi dậy).

1) - Quân Hai Bà Trưng khí thế oai phong lầm liệt.

Quân Tô Định hoảng loạn, tan rã, chạy thoát thân.

- Diễn biến cuộc khởi nghĩa (mục e/31).

- Kết quả của cuộc khởi nghĩa: quân ta đại thắng, quân giặc chạy về nước.

4. Tìm hiểu nguyên nhân, diễn biến cua trận Bạch Đằng (năm 938). 

a) Chú ý lắng nghe thầy/cô giáo kể chuyện (SGK/31).

b) Đọc đoạn văn sau và kết hợp xem tranh minh họa (SGK/31, 32).

c) Trao đổi trong nhóm:

- Ngô Quyền dùng kế gì để đánh giặc?

- Dựa vào bức tranh, kế lại diễn biến của trận chiến trên sông Bạch Đằng.

Gợi ý:

c) - Ngô Quyền dùng kế cắm cọc gỗ đầu nhọn xuống nơi hiểm yếu của sông Bạch Đằng.

- Diễn biến trận chiến trên sông Bạch Đằng (nội dung 4.b/31, 32).

5. Tìm hiểu ý nghĩa của trận Bạch Đằng đối với lịch sử nước ta.

a) Đọc kĩ đoạn hội thoại của hai bạn dưới đây (SGK/33).

b) Trao đổi với bạn và trả lời câu hỏi:

Trước và sau chiến thắng Bạch Đằng, tình hình nước ta ra sao?

c) Quan sát hình lăng Ngô Quyền ở xã Đường Lâm (SGK/33) (thị xã Sơn Tây, Hà Nội) và nghĩ xem vì sao nhân dân ta xây lăng Ngô Quyền.

Gợi ý:

b) Trước chiến thắng Bạch Đăng, nước ta vẫn bị ách đô hộ của phong kiến phương Bắc.

Sau chiến thắng Bạch Đằng, nước ta bước vào thời kì độc lập của dân tộc, chấm dứt thời kì hơn một nghìn năm phong kiến phương Bắc đô hộ.

c) Nhân dân ta xây lăng Ngô Quyền để tưởng nhớ đến người đã có công mở ra thời kì độc lập cho dân tộc.

B. HOẠT ĐỘNG THỰC HÀNH

1. Quan sát lược đồ (tr.30), sau đó vừa vẽ mũi tên trên lược đồ, vừa kể diễn biến và kết quả của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng.

Gợi ý:

Vẽ mũi tên trên lược đồ.

Diễn biến và kết quả (nội dung 3.e/31).

2. Điền dấu x vào ô trống trước ý đúng về ý nghĩa của cuộc khơi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40).

 Lần đầu tiên nước ta giành lại được độc lập.

 Mở ra thời kì độc lập lâu dài cho dân tộc.

Câu đúng: Lần đầu tiên nước ta giành lại được độc lập.

3. Điền dấu X vào ô trống trước ý đúng về ý nghĩa của chiến thắng Bạch Đằng (năm 938).

 Chấm dứt hơn một nghìn năm đô hộ của quân xâm lược phương Bắc.

 Bảo vệ được nền độc lập của đất nước

Câu đúng: Chấm dứt hơn một nghìn nàm đô hộ của quân xâm lược phương Bắc.

C. HOẠT ĐỘNG ỨNG DỤNG

1. Em có thể kể tên các trường học, tên phố, tên làng, tên xã, đền thờ,... mang tên các nhân vật lịch sử trong giai đoạn này (ví dụ: quận Hai Bà Trưng thuộc thành phố Hà Nội).

Gợi ý:

Đường Hai Bà Trưng ở quận 1.

Đường Ngô Quyền ở quận 5, 10.

2. Cùng với sự giúp đỡ của người thân, thầy/cô giáo và các bạn, em hây kể tên những người phụ nữ anh hùng như Hai Bà Trưng trong lịch sử nước ta.

Gợi ý:

Bà Triệu Thị Trinh, Bà Nguyễn Thị Định.